ՀԱՉԵԼ ՉԻՄԱՑՈՂ ՇՈՒՆԸ

Կար-չկար մի շուն, որը չէր կարողանում հաչել: Ո՛չ հաչել, ո՛չ մլավել, ո՛չ բառաչել, ո՛չ
խրխնջալ, ոչ մի կերպ չէր կարողանում խոսել: Դա շատ սովորական փոքրիկ շուն էր: Եվ ոչ ոք
չգիտեր, թե որտեղից էր նա հայտնվել այդ գյուղում, որտեղ ոչ մեկը դեռևս ոչ մի շուն չէր տեսել:
Եվ իհարկե հասկանալի է, որ ինքը նույնիսկ չէր էլ կասկածում, որ հաչել չգիտի: Բայց մի անգամ
ինչ-որ մեկը հարցրեց նրան.
– Հետաքրքիր է, իսկ ինչո՞ւ, դու երբեք չես հաչում:
– Հաչե՞լ։ Իսկ դա ի՞նչ է։ Ես տեղացի չեմ, չեմ կարող:
– Այ քեզ տարօրինակ արարած։ Ի՞նչ է, չգիտե՞ս, որը բոլոր շները հաչում են:
– Ինչի՞ համար։
– Ոչ թե ինչի՞ համար, այլ՝ ինչո՞ւ։ Որովհետև նրանք շներ են: Հաչում են անցորդների,
կասկածելի կատուների, լուսնի վրա։ Հաչում են, երբ գոհ են կյանքից, երբ նյարդայնանում են կամ
զայրանում: Հաչում են հիմնականում ցերեկը, բայց պատահում է նաև գիշերը:
– Շատ հնարավոր է, բայց ես…
16
– Իսկ դու էդ ի՞նչ առանձնահատուկ պտուղ ես։ Թե՞ ուզում ես, որ քո մասին գրեն
թերթերում:
Շունը չգիտեր, թե ինչ պատասխանի: Նա չէր կարողանում հաչել և չգիտեր էլ, թե ինչպես
սովորի:
– Իսկ դու ինձ նման արա,- խղճահարությունից խորհուրդը տվեց ինչ-որ աքաղաղ: Եվ նա
մի քանի անգամ կանչեց իր զրնգուն ձայնով՝ «Ծուղ-րու-ղո՜ւ»։
– Իմ կարծիքով դա ամենևին հեշտ չէ,- նկատեց շունը:
– Ի՜նչ ես ասում, նույնիսկ շա՜տ հեշտ է: Նորից լսիր և ուշադրություն դարձրու իմ կտուցին:
Կարճ ասած՝ նայի՛ր և կրկնի՛ր;
Եվ աքլորը մի անգամ էլ երգեց՝ «Ծուղ-րու-ղո՜ւ»։
Շունը փորձեց կրկնել, բայց հազիվ ինչ-որ խեղճ «ծուղ-խուղ» դուրս եկավ, և հավերը
վախեցած ցրիվ եկան:
–Ոչի՛նչ,- շանը հանգստացրեց աքաղաղը,- առաջին անգամվա համար նույնիսկ վատ չէ:
Իսկ հիմա կրկնի՛ր, դե՛։
Շունը նորից փորձեց աքաղաղի նման ծուղրուղու կանչել, բայց նորից ոչինչ չստացվեց: Ու
նա սկսեց օր-օրի թաքուն վարժվել, երբեմն գնում էր անտառ, որտեղ ոչ ոք չէր խանգարում և
կարող էր ուզածի չափ ծուղրուղու կանչել։
Եվ մի անգամ առավոտյան նա անտառում այնքան լավ, այնքան զնգուն ու գեղեցիկ
ծուղրուղու կանչեց, որ աղվեսը, լսելով աքաղաղի ձայնը, մտածեց. «Վերջապես աքլորիկն ինձ
այցելության եկավ։ Պետք է շտապ շնորհակալություն ասել այցելության համար…»։ Եվ շտապեց
նրան ընդառաջ՝ չմոռանալով հետը վերցնել դանակ, պատառաքաղ և անձեռոցիկ, որովհետև
աղվեսի համար չկա ավելի ախորժելի ճաշատեսակ, քան լավ աքլորը: Կարո՞ղ եք պատկերացնել,
թե որքան տխրեց աղվեսը, երբ աքլորի փոխարեն տեսավ շնիկին, որը նստել էր իր պոչին և
բարձրաձայն ծուղրուղու էր կանչում։
– Ա՜խ,- բացականչեց աղվեսը,- այսպես կարելի է թակարդն էլ ընկնել:
– Թակա՞րդը։
– Դե, իհարկե: Կարծում էի, թե դու քեզ անտառում մոլորված աքլորի տեղ ես դրել, որպեսզի
բռնես ինձ։ Լավ է, որ ժամանակին տեսա քեզ: Բայց սա անազնիվ որս է: Շները սովորաբար
հաչում են ու զգուշացնում, որ որսորդները մոտենում են:
– Հավատացնում եմ… Ես չէի պատրաստվում որս անել: Ես եկել էի վարժվելու:
– Վարժվելո՞ւ։ Ինչո՞ւմ։
17
– Ես սովորում եմ հաչել: Եվ համարյա սովորել եմ: Լսի՛ր, թե ինչ լավ եմ հաչում: Եվ նա
բարձրաձայն երգեց՝ «Ծուղ-րու-ղո՜ւ»:
Աղվեսը ծիծաղից քիչ էր մնում պայթեր: Նա փորը բռնած թավալ էր գալիս գետնին և ոչ մի
կերպ չէր կարողանում հանգստանալ: Մեր շնիկը շատ վիրավորվեց, որ իր վրա ծիծաղում են, չէ՞
որ այդքա՜ն չարչարվել էր: Պոչը քաշած և համարյա լաց լինելով գնաց տուն: Եվ ահա նրան
հանդիպեց կկուն: Նայեց տխուր շնիկին և խղճաց նրան:
– Ի՞նչ է պատահել։
– Ոչի՛նչ…
– Ինչո՞ւ ես այդքան տխուր։
– Ա՜խ… այսպես ու այսպես… Պատճառն այն է, որ հաչել չեմ կարողանում։ Եվ ոչ ոք չի
կարողանում սովորեցնել ինձ։
– Դե, եթե խնդիրը միայն դա է, ես շատ արագ կսովորեցնեմ քեզ։ Լավ լսի՛ր, թե ինչպես եմ
երգում, և կրկնիր ինձ նման. «Կո՛ւ-կո՛ւ, կո՛ւ-կո՛ւ, կո՛ւ-կո՛ւ»։ Հասկացա՞ր։

Ոնց որ այնքան էլ դժվար չէ…

Շատ հեշտ է: Ես երեխա ժամանակից կարողանում եմ կուկու կանչել: Դու էլ փորձիր.
«Կո՛ւ-կո՛ւ, կո՛ւ-կո՛ւ»։
– Կու…,- փորձեց շունը,- կու…
Նա շատ անգամ կրկնեց այդ «կու-կու»-ն և՛ այդ օրը, և՛ մյուս օրերին: Իսկ մի շաբաթ անց
արդեն կարողանում էր բավականին լավ կուկու կանչել: Նա շատ գոհ էր իրենից և մտածում էր.
«Վերջապես, վերջապես ես սկսում եմ իսկապես հաչել։ Հիմա էլ ոչ մեկը չի ծիծաղի ինձ վրա»:
Հենց այդ օրերին սկսվել էր որսի շրջանը: Անտառում շատ որսորդներ էին հայտնվել, այդ
թվում նաև այնպիսիները, որոնք կրակում էին որտեղ պատահի և ում պատահի: Կարող էին
նույնիսկ սոխակի վրա կրակել, եթե լսեին նրա ձայնը։
Եվ ահա այդպիսի մի որսորդ անցնում էր անտառով և լսեց թփերի միջից՝ «Կո՛ւ-կո՛ւ…. կո՛ւկո՛ւ…»։ Նա բարձրացրեց հրացանը, նշան բռնեց և կրակեց՝ թըխկ-թրըխկ։
Գնդակները բարեբախտաբար չկպան շնիկին: Սուլելով թռան ականջի մոտով, բայց շունը
վախեցավ, և պո՜ւկ փախավ։ Նա շատ զարմացավ: «Երևի այս որսորդը խելքը թռցրել է», եթե
կրակում է հաչացող շան վրա…»
Իսկ որսորդն այդ ժամանակ իր որսն էր փնտրում: Նա վստահ էր, որ կպել է թիրախին։
«Երևի թռչունին այն շունը գողացավ, որ հանկարծ դուրս թռավ ինչ-որ տեղից»,- մտածեց նա: Եվ
հոգին թեթևացնելու համար կրակեց իր բնից գլուխը հանած մկնիկի վրա, բայց նրան էլ չկպավ։
18
Իսկ շնիկը փախչում էր ու փախչում…
Առաջին ավարտ
Վազեց, վազեց շնիկը և հայտնվեց մարգագետնում, որտեղ հանգիստ արածում էր կովը։

Ո՞ւր ես այդպես շտապում։

Ինքս էլ չգիտեմ…

Դե, ուրեմն կանգ առ։ Այստեղ հրաշալի խոտ կա։

Ա՜խ, եթե հոգսս խոտը լիներ…

Դու ի՞նչ է, հիվա՞նդ ես։

Ավելի վատ, ես հաչել չգիտեմ։

Բայց դա աշխարհի ամենահեշտ բանն է։ Լսի՛ր ինձ. «Մո՜ւ-ո՜ւ, մո՜ւ-ո՜ւ,…»։ Գեղեցիկ է, չէ՞։

Վատ չի։ Բայց ես համոզված չեմ, որ դա հենց այն է, ինչ պետք է ինձ։ Չէ՞ որ դու կով ես…

Իհարկե կով եմ։

Իսկ ես՝ ոչ։ Ես շուն եմ։

Հասկանալի է, որ դու շուն ես։ Հետո՞ ինչ։ Քեզ ի՞նչն է խանգարում, որ իմ լեզուն սովորես։

Գիտե՞ս, դա հետաքրքիր միտք է, հոյակապ գաղափար։

Ի՞նչը։

Այն, որ հենց նոր մտքովս անցավ։ Ես կսովորեմ բոլոր կենդանիների լեզուները, ելույթ
կունենամ կրկեսում։ Բոլորը կծափահարեն ինձ, ես կհարստանամ և կամուսնանամ թագավորի
տղայի հետ։

Կեցցե՛ս, շատ լավ ես մտածել։ Դե, ուրեմն գործի՛ անցիր։ Ուշադիր լսիր. «Մո՜ւ-ո՜ւ, մո՜ւո՜ւ, մո՜ւ-ո՜ւ …»։

Մո՜ւ-ո՜ւ,- բառաչեց շունը։
Այս շունը հաչել չգիտեր, դրա փոխարեն շատ ընդունակ էր լեզուներ սովորելու հարցում

Հարցեր և առաջադրանքներ

Գրիր քեզ ամենա շատ դուր եկած հատվածը։

Գրիր թե ինչու շունը չեր կարող հաչալ։

Գրիր 3 ածական և 3 բայ։

Ուղղանկյունանիստ, ուղղանյունանիստի ծավալ

Շղթա

Շղթան ամաչում էր բոլորից: «Ամո՜թ,-ինքն իրեն միտք էր անում նա,- ինձ ոչ ոք չի սիրում, բոլորն ատում են ինձ:  Ես հասկանում եմ: Մարդիկ սիրում են ազատությունը և ատում են կապանքները:
Մի մարդ է անցնում շղթայի մոտով: Նա վերցնում է շղթան, բարձրանում ծառը, նրա երկու ծայրեր կապում է ամենաամուր ճյուղին և ճոճանակ պատրաստում: Հիմա այդ մարդու երեխաները ճոճվում են ճաճանակով, շղթան էլ երջանիկ է:

Հացեր և արջադրանք

Գրիր քեզ ամենա շատ դուր եկած նախադասությունը։

Գրիր թե ինչու էր շխթան մտածում, որ մարդիկ նրան չեն սիրում։

Գրիր թե ինչ արեց մարդը երբ վերցրեձ շխթային իր հետ։

How Fly saved the river

There was once a river so beautiful that all the animals came to drink from it. One day a giant moose came to this river.

“He’s so big!” cried out a beaver named Barney.

“Even bigger than Big Bear,” added Betty, another beaver.

“He sure is thirsty,” noticed Marty, a muskrat/ մշկառնետ/.

“He’s drinking so much that the river is going down!” yelled Mary, another muskrat.

The animals grew worried.

“Our beaver dams will be destroyed,” warned Barney.

“And we’ll have no water to drink,” said Mary.

Big Bear, who had been listening to the whole time said, “Let’s meet tonight and plan how to get rid of this pest.“

“Count me in!” added Fly.

All the animals laughed at Fly. How was such a tiny creature going to help?

As the sky grew dark, Fly joined the others on the riverbank.

“So, what’s the plan?” he asked.

Barney started by saying, “I will gnaw on that moose’s legs until he runs away.“

“But he’ll kick you with his big strong hooves!”, warned Betty.

“Oh,” said Barney. “I didn’t think of that.”

“We need another plan,” both muskrats said at the same time.

“I am the strongest,” said Big Bear. “I’ll fight that moose.”

“But the moose is twice your size!” said Fly.

The beavers and muskrats all said to Fly, “Be quiet. You are the weakest of all.”

The next morning, Bear was worried. Was Fly right? Was the moose truly twice his size?

“Bear hurry!” said the muskrats.

But Big Bear did not move.

“I’m… I’m… scared,” he replied.

“Maybe we should try my plan,” Fly admitted. But all the other animals just laughed at Fly.

So, Fly flew onto the moose’s back. Holding on tightly, he bit the moose as hard as he could.

“Ouch!” cried the moose.

Fly flew up and bit the moose’s ear.

“Stop it!” the moose yelled.

“I’ll never stop,” said Fly, as he flew around and bit the moose on its leg.

The moose was unable to stop Fly, so he turned and ran. The animals never saw him again.

That night, the beavers made fish stew. The muskrats danced a special dance in honour of Fly.

“Hooray for Fly!” they all sang.

“You see,” began Fly, “even the weakest animal can beat the strongest if he uses his brain.”

• Տեքստի ընդգծված նախադասությունները դարձրու հարցական և ժխտական:
• Դուրս գրիր անանոթ բառերը։:
• Տեքստից դուրս գրիր ածականները` beautiful
• Տեքստից դուրս գրիր մակբայերը՝ beautifuly
• Ին՞չ կենդանիներ կան տեքստում, դուրս գրիր, ին՞չ հետաքրքիր փաստեր գիտես կենդանիների մասին, համացանցից դուրս հանիր և պատրաստիր նյութ հետևյալ վերնագրերով՝ <<Do you know?>> կամ <<It is intersting to know>>
• Ընտրիր ճիշտ տարբերակը

1. Why didn’t the other animals think Fly’s plan would work?
   a) Bear was too scared.
   b) Fly was too small.
   c) The moose was too fast.
   d) Fly had a broken wing.
   2) What problem was the moose causing?
   a) He was destroying the animals’ homes.
   b) He was being mean to the animals.
   c) He was drinking too much water.
   d) He was eating all their food.
   3) Which line from the story shows that Fly is determined (strong-minded)?
   a) “I’ll never stop.”
   b) “Hooray for Fly!”
   c) “But the moose is twice your size!”
   d) “So, what’s the plan?”
   4) Fly is the smallest animal in the story. In what way is he the strongest? Explain
   your answer. The fly is the strongest animal in the forest because it was not afraid to drive out the moose.
   5) What was the moose doing that made the animals call him a pest? The cow drank a lot of water, so the animals thought that they would not have enough water for everyone.
   6. How Fly Saved the River?

• Տեղադրիր a, an, some,  any

1. Please get ………bread from the baker’s.

a)any

b) a

c) an

d) some

2. We need …..money to buy …..present  for ……mother’s Birthday.

a) any

b) a

c) an

d) some

Dad, there are …..letters for you.

a) any

b) a

c) an

d) some

4. There aren’t …… books on the shelf.

a) any

b) a

c) an

d) some

5. It is …….elephant.

a) any

b) a

c) an

d) some

6. Thanks a lot. Can I have ……water first?

a) any

b) a

c) an

d) some

7. It is …………very interesting story about animals.

a) any

b) a

c) an

d) some

• Կարդա հետևյալ տեղեկությունները կենդանիների մասին և ընտրիր, թե յուրաքանչյուր հատվածը որ կենդանու մասին է՝ cat, dog, hamster, lizard, fish, parrot

1. It is a good friend. Takes it out for walks every day. Feed it meat and give it water to drink.

It is a dog.

2.  It needs an aquarium to swim. Change the water and clean the quarium regulary. Feed your pet special food once a day.

It is a fish.

3. It needs a warm house. It needs rocks and plants to climb on. Feed it insects, spiders, mice or rats and give it water to drink.

It is a cat.

4. It is very friendly and likes to play outside. It sleeps a lot and needs a quiet and warm place to rest. Feed it special biscuits, meat or fish and water to drink.

It is a hamster.

5. It needs a cage where it can run around and a box to sleep in. Feed your pet seeds, nuts, fruit and vegetables and give water to drink.

It is a lizard.

6. It needs a big cage. Don’t forget to clean the cage. Pet your pet fly outside the cage regularly. Feed your pet seeds and give water to drink

.It is a parrot.

Adjective /Ածականներ/& Adverb Մակբայեր/

Ածականները գործածում ենք գոյականների և դերանունների հետ․ Ածականները գրում ենք գոյականներից կամ դերանուններից առաջ։

• I have a black cat.
• He dropped the hot plate.

Մակբայները գործածում ենք բայերի հետ, նկարագրում ենք բայերին՝

• She sang loudly.
• He speaks slowly.

Մակբայը կազմվում է ածականին ավելացնելով –ly- մասնիկը՝

Bad-badly, sad-sadly

Մակբայների համեմատական և գերադրական աստիճանները կազմում ենք օգտագործելով more և most

• She sang more loudly than her friend.
• She sang most loudly in the class.

Օրինակներ՝

• Careful զգույշ (ածական): He is always careful.
• Carefully (մակբայ): She put the glasses down carefully.
• Quiet հանգիստ(ածական): This is a quiet room.
• Quietly (մակբայ): She spoke quietly.
• Bad վատ (ածական): This coffee is bad!
• Badly (մակբայ): He sings badly!

Եթե ածականը վերջանում է  ‘y’, ապա ‘y’ դառնում է ‘i’ and այնուհետ ավելացնում ենք  ‘ly’. Եթե ածականը վերջանում է ‘le’, ‘e’ սզվում է, և ավելանում է ‘y’.

• Happy ուրախ (ածական): She looks very happy.
• Happily մակբայ): He sang happily.
• Gentle նուրբ (ածական): It’s a gentle cat.
• Gently (մակբայ): He stroked the cat gently.

Կան բացառություններ՝

• Fast արագ (ածական): That’s a fast car.
• Fast (մակբայ): She walks fast.
• Early շուտ (adjective- ածական): She was early for the meeting.
• Early (adverb-մակբայ): He arrived early.
• Late ուշ (adjective): He is always late!
• Late (adverb): He got up late this morning (‘lately’ is also an adverb but means ‘recently’).
• Good լավ (adjective): That is a good book.
• Well (adverb): She did well on the exam (‘well’ can also be an adjective; see below).
• Hard դժվար (adjective): Maths is hard!
• Hard (adverb): She tried hard (‘hardly’ is also an adverb, but means ‘almost none’; see below).

Կարդա և համեմատիր՝

She is a slow reader.            She reads slowly.

He is a quick runner.          He runs quickly.

She is a bad cook.                   She cooks badly.

He is a good footballer.       He plays football well.

Լրացրեք some or any վարժ: 1, վարժ: 2

Լրացրեք ածական/ adjective/ կամ մակբայ/ adverb/` վարժ: 1, վարժ: 2

Կրկնություն

Թեստ 15

Մաթեմատիկա

Խառը թվերի բազմապատկումը

Մեղուն ու մարդը

Մեղուն մեկ անգամ հարցրեց իր տիրոջը:

-Քո կենդանիներից ո՞րն է ամենից օգտակարը:

-Գիտեմ, դու երևի կարծում ես, թե ամենից օգտակարը դու ես, բայց սխալվում ես, –
պատասխանեց տերը:

-Ինչպե՞ս, տեր, ո՞րն է այն կենդանին, որ ինձանից ավելի օգտակար է:

-Ոչխարը:

-Այդ հաշիվ չէ, տեր. ոչխարը իմ հասակակից չէ: Նա մի ահագին կենդանի է, իսկ ես մի
միջատ եմ: Դու պետք է ինձ իմ ընկերների հետ համեմատես:

-Շատ բարի. շերամը քեզ պես փոքր է, բայց քեզանից շատ օգուտ է տալիս:

-Շերամը ո՞րն է:

-Շերամն այն իմաստուն որդն է, որ մեզ համար աննման քնքուշ մետաքս է շինում:

-Հա˜ , իմացա, այդ այն շատակեր ճիճուն չէ՞, որին անդադար կերակրում եք թթան
տերևներով:

-Նա ինքն է:

-Բայց գիտե՞ս, տեր, նրա չափ որ մեզ էլ կերակրեք, մենք մեղրի տեղ ոսկի կշինենք ձեզ
համար: Դուք ոչ մի կենդանի չունեք, որ իր կերակուրը մեզ նման ինքը լինի շինելիս և
ուրիշներին էլ բաժին լինի տալիս: Այնպես չէ՞, պարոնս:

-Այո, այդ կողմից դու ուղիղ ես . մենք դեպի ձեզ շատ ապերախտ ենք, որովհետև
բոլորովին անխնամ ենք թողնում ձեզ…

Մեղուն ուրախացավ տիրոջ պատասխանիցը և թռավ նստեց վարդենու վրա:

1. Առանձնացրու պատմվացքի մեջ գտնվող բոլոր կենդանիներին։ Մեղու, Շերամ, ոչխար։
2. Գրիր այս բառերի հոմանիշները․

Կենդանի-գրաստ

Օգտակար-շահավետ

Տեր-իշխանավոր

Իմաստուն-խելացի

3.Առանձնացրու տեքստից մի քանի գոայական և դրանցով գրիր նախադասությունն էր։

ոսկի-թագավորը այս տարի շատ ոսկի ծաղսեց։

մեղու-մեղուները շատ աշխատասեր կենդանիներ էն թեև մի քնի ամիս են ապրում։